Rośliny sadownicze wykazują szczególną wrażliwość na niedobory wapnia. W celu szybkiego uzupełnienia jego zawartości w roślinach zalecane jest stosowanie tego pierwiastka w okresie wiosennym.
Na przykład aplikacja saletry wapniowej dostarcza dodatkowo niezbędnego w tym okresie dla drzew owocowych azotu W celu optymalnego zaopatrzenia upraw sadowniczych w wapń konieczne jest również dokarmianie dolistne tym składnikiem, które stanowi jedną z najskuteczniejszych metod zwiększenia zawartości wapnia w owocach.
Intensywne dokarmianie pozakorzeniowe wapniem zalecane jest w początkowym okresie wzrostu zawiązków przy wystąpieniu trudnych warunków do pobierania wapnia, mających miejsce przy niskiej temperaturze gleby panującej w okresie wczesnowiosennym oraz w okresach podtopień i suszy. Wapń należy również aplikować dolistnie w przypadku niskiego plonowania, w okresie letnim w warunkach wysokiej temperatury powietrza i niskich opadów oraz gdy przewidywane jest długie przechowywanie owoców.
Dolistna aplikacja wapnia odżywczego przyczynia się do uzyskania zadowalającego plonu o dobrych parametrach jakościowych, a także do zwiększenia zdolności przechowalniczej owoców i ich trwałości w obrocie oraz do ograniczenia występowania wielu chorób fizjologicznych. Jest to niezmiernie ważne w dobie dążenia do zwiększania kondycji roślin i tym samym ograniczania stosowania chemicznej ochrony, co ściśle współgra z założeniami Wspólnej Polityki Rolnej. Dodatkowo jabłka o wysokiej zawartości wapnia wykazują większą jędrnością, co jest niezwykle pożądane przez konsumenta.
Największe zapotrzebowanie jabłoni na wapń przypada na okres 5 – 6 tygodni od pełni kwitnienia. Wówczas rośliny mogą zakumulować nawet połowę rocznego zapotrzebowania na ten składnik pokarmowy. Owoce wykazują zdolność wykorzystania wapnia pobranego z gleby tylko do wielkości orzecha włoskiego, co wymusza wykonanie pierwszych zabiegów dokarmiania dolistnego tym pierwiastkiem w czerwcu, czyli w fazie „orzecha włoskiego”. Kolejne zabiegi dokarmiania dolistnego powinny być przeprowadzane w odstępach 10 – 14 dni, a zalecana liczba zabiegów zależy w dużym stopniu od odmiany jabłoni i przebiegu sezonu wegetacyjnego, a także od przewidywanego czasu przechowywania owoców. Najczęściej wykonuje się od 3 do 7 zabiegów dolistnych, a ilość wapnia w owocach jest uzależniona od liczby wykonanych oprysków.
W efekcie zaburzenia dystrybucji wapnia w roślinie lub jego rzeczywistego niedoboru następuje ograniczenie wzrostu części nadziemnych i systemu korzeniowego. W tkankach niedostatecznie zaopatrzonych w wapń, przy wzroście wilgotności i opadach deszczu, dochodzi do osłabienia ścian komórkowych, co w konsekwencji prowadzi do pękania owoców jabłek czy czereśni. Niedobór wapnia skutkuje drobnieniem owoców i zwiększeniem ich podatności na korkowacenie i oparzenia słoneczne. Wpływa niekorzystnie na ich zdolność przechowalniczą oraz trwałość w obrocie, ponieważ wapń odgrywa zasadniczą rolę w procesie dojrzewania i starzenia się owoców. Przy deficycie wapnia dochodzi do wystąpienia szeregu chorób fizjologicznych, które w wielu przypadkach wiążą się ze znacznymi stratami w plonie. Do najczęściej występujących chorób należą gorzka plamistość podskórna występująca na owocach jabłoni, szklistość miąższu, rozpad wewnętrzny, rozpad chłodniczy, oparzelina powierzchniowa czy zbrązowienie przygniezdne. Owoce o niskiej zawartości wapnia są również bardziej podatne na infekcje wywołane przez grzyby patogeniczne.
dr hab. Marzena S. Brodowska, prof. uczelni
