Opublikowano nowe badanie oferujące pierwszą ilościową ocenę potencjalnego wkładu interwencji WPR w redukcję emisji i usuwanie gazów cieplarnianych. Raport skupił się na 18 państwach członkowskich, odpowiadających 19 planom strategicznym WPR (CSP). Planuje się opublikowanie badania obejmującego UE-27 w pierwszym kwartale 2025 r.
Według danych zgłoszonych na mocy rozporządzenia UE w sprawie zarządzania szacuje się, że w 2022 r. sektor rolny wyemitował 366 mln ton ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO2e), co stanowi 11% szacowanych całkowitych emisji gazów cieplarnianych (GHG) w UE. Nadal jednak istnieją znaczne niepewności dotyczące kilku źródeł emisji i usuwania, co zostało podkreślone w corocznym spisie gazów cieplarnianych Unii Europejskiej z lat 1990–2021 oraz sprawozdaniu z spisu z 2023 r., a nie jest jasne, w jakim stopniu wdrażanie praktyk rolniczych jest uwzględniane w krajowych spisach. Aby przeprowadzić dalszą analizę i lepiej określić ilościowo potencjalny wkład CSP w łagodzenie zmian klimatu, Europejskie Biuro Pomocy ds. Oceny WPR koordynowało badanie „Przybliżony szacunek potencjału łagodzenia zmian klimatu planów strategicznych WPR (UE-18) w okresie 2023–2027”.
W badaniu dogłębnie przeanalizowano CSP 18 państw członkowskich i przedstawiono wstępną ocenę potencjalnego wkładu tych planów w redukcję emisji i pochłanianie gazów cieplarnianych, w tym ochronę istniejącego pochłaniacza dwutlenku węgla. 18 państw członkowskich reprezentuje około 92% użytkowanej powierzchni rolnej UE i około 95% emisji gazów cieplarnianych UE z rolnictwa w 2021 r. Badanie obejmuje dobre warunki rolnicze zgodne z ochroną środowiska (GAEC) i kilka rodzajów interwencji (eko-programy; sprzężone wsparcie dochodów ukierunkowane na uprawy białkowe; zobowiązania środowiskowe i związane z klimatem; inwestycje i niektóre interwencje sektorowe, np. sektor owoców i warzyw, w stosownych przypadkach). Wykorzystując dane programowe dotyczące interwencji WPR i GAEC oraz średnie współczynniki emisji i pochłaniania praktyk rolniczych pochodzące z literatury naukowej, badanie przedstawia przybliżoną ilościową ocenę potencjalnego wkładu CSP w łagodzenie zmian klimatu na poziomie UE. To podejście umożliwia pierwszą ocenę tego, w jaki sposób planowane interwencje CSP mogą przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenia i ochrony sekwestracji węgla w państwach członkowskich.
Analiza 19 CSP z 18 państw członkowskich wskazuje na potencjalny pozytywny wkład w redukcję emisji gazów cieplarnianych i zwiększone usuwanie 31,2 mln ton ekwiwalentu dwutlenku węgla rocznie, rozłożony między 9 mln ton redukcji emisji gazów cieplarnianych i 22 mln ton zwiększonej sekwestracji węgla rocznie. Główny wkład łagodzący jest związany z sekwestracją węgla w glebie gruntów ornych i redukcją emisji z gleb rolniczych i torfowisk. Ten pozytywny wkład jest wyraźnie potencjalny i na tym etapie towarzyszy mu szereg niepewności ze względu na liczne założenia. Ponadto, czy ten potencjał zostanie w pełni wykorzystany, a także skala wkładu, będą zależeć od ostatecznego przyjęcia środków przez rolników, czy wspierane praktyki będą miały dodatkowe skutki każdego roku i czy praktyki były już finansowane w ramach poprzedniej WPR, czego nie można ocenić na tym etapie.
W odniesieniu do praktyk rolniczych analiza wskazuje, że przejście na rolnictwo ekologiczne, ekspansja upraw okrywowych i praktyki związane z płodozmianem i dywersyfikacją stanowią większość szacowanego potencjalnego wkładu. Oprócz łagodzenia, badanie podkreśla rolę CSP w ochronie zasobów węgla w glebie (łąki, torfowiska, grunty pod uprawą ekologiczną) i obiektach leśnych (lasy, żywopłoty) poprzez utrzymanie tych obszarów i zachęcanie do ich zrównoważonego zarządzania. Analiza 19 CSP wskazuje na potencjalny pozytywny wkład w ochronę istniejących pochłaniaczy węgla wynoszących 29 milionów ton CO2e rocznie w UE-18. Utrzymanie rolnictwa ekologicznego w znacznym stopniu przyczynia się do szacowanego potencjału ochronnego, a następnie zrównoważone zarządzanie leśnictwem i ochrona łąk.
Ponadto raport zawiera zalecenia mające na celu poprawę dokładności przyszłych szacunków. Zalecenia są skierowane przede wszystkim do organów krajowych, które chcą określić ilościowo rolę instrumentów CSP w komplementarności z innymi krajowymi politykami i środkami planowanymi przez państwa członkowskie w celu realizacji celów i zadań klimatycznych i/lub poprawy sprawozdawczości do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) w zakresie emisji i pochłaniania w sektorze gruntów.
Badanie dotyczące „Szacunkowego oszacowania potencjału łagodzenia zmian klimatu w ramach strategicznych planów WPR (CSP) w okresie 2023–2027” obejmujące UE-27 jest obecnie w toku i ma zostać opublikowane w pierwszym kwartale 2025 r.
źródło: EU CAP Network
