Wśród najpopularniejszych nawozów naturalnych znajdują się obornik i gnojowica, które od lat budzą dyskusje wśród rolników i ekspertów. Każdy z tych nawozów ma swoje unikalne właściwości, zalety i wady, a wybór między nimi zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj upraw, warunki glebowe czy możliwości techniczne gospodarstwa.
Współczesne rolnictwo stoi przed wieloma wyzwaniami, związanymi nie tylko z koniecznością zwiększania wydajności upraw, ale także z dbałością o środowisko naturalne i zrównoważone zarządzanie zasobami. Jednym z kluczowych elementów wpływających na żyzność gleby i plonowanie roślin jest nawożenie organiczne.
Nawozy organiczne pochodzące od zwierząt, takie jak obornik, gnojówka czy gnojowica, wymagają odpowiedniego przechowywania i przygotowania. Każdy z tych nawozów ma swoje specyficzne wymagania dotyczące składowania, które muszą być dostosowane do jego właściwości. Kluczowe jest, aby proces ten odbywał się w sposób bezpieczny dla środowiska, nie zagrażał zdrowiu zwierząt oraz nie wpływał negatywnie na warunki prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Obornik znajduje szczególne zastosowanie w uprawie roślin o długim okresie wegetacji, które pozytywnie reagują na nawożenie organiczne. Do takich roślin zaliczają się buraki, ziemniaki, rzepak oraz kukurydza uprawiana na kiszonkę. Zalecane dawki tego nawozu wynoszą około 35 t/ha dla buraków, 30 t/ha dla ziemniaków oraz 25–30 t/ha dla kukurydzy. Stosowanie obornika może odbywać się zarówno jesienią, jak i wiosną, jednak decyzja ta zależy od kilku czynników. Ważne są tu rodzaj uprawianej rośliny, kategoria agronomiczna gleby, ukształtowanie terenu oraz lokalne warunki klimatyczne. Dla buraków, które słabiej tolerują wiosenną orkę w porównaniu do ziemniaków, lepszym rozwiązaniem jest aplikacja obornika jesienią. Gleby ciężkie i średnie również preferują jesienne nawożenie. Jednak w przypadku gleb lekkich i bardzo lekkich, szczególnie na terenach o dużym nachyleniu oraz wysokich opadach atmosferycznych, zaleca się stosowanie obornika wiosną. Wynika to z ryzyka znacznych strat azotu na skutek wymywania, które mogłyby wystąpić przy jesiennym zastosowaniu nawozu. Obornik i gnojowica stanowią cenne źródło makro i mikroskładników.
W tabeli numer 1 zostały umieszczone zawartości składników pokarmowych dla obornika bydlęcego i gnojowicy bydlęcej. Jak można zauważyć obornik zawiera dużo więcej składników. Należy jednak wziąć pod uwagę, że są to wartości średnie i szczególnie dla obornika mogą one się znacznie różnić w zależności od sposobu ścielenia itp.
Aplikacja gnojowicy może odbywać się po zbiorach roślin lub przed ich siewem czy sadzeniem, w zależności od potrzeb. Należy jednak unikać zbyt wczesnego stosowania gnojowicy, szczególnie na długo przed pojawieniem się roślin na polu. Na glebach lekkich, zwłaszcza przy intensywnych opadach, może to prowadzić do znacznych strat azotu na skutek wymywania.
Podsumowując, zarówno obornik, jak i gnojowica są wartościowymi nawozami organicznymi, które mogą znacząco wpłynąć na poprawę żyzności gleby i plonowanie roślin. Wybór między nimi nie jest jednoznaczny i zależy przede wszystkim od rodzaju uprawy, warunków glebowych oraz możliwości technicznych gospodarstwa. Obornik sprawdza się szczególnie w przypadku roślin o długim okresie wegetacji, takich jak buraki, ziemniaki czy kukurydza, dostarczając glebie składników odżywczych w sposób stopniowy i długotrwały. Z kolei gnojowica, dzięki łatwiejszej aplikacji i szybszemu działaniu, może być korzystniejsza w uprawach wymagających szybkiego dostępu do azotu. Oba nawozy mają swoje zalety i wady, a ich skuteczność zależy od odpowiedniego przygotowania, dawkowania i terminu zastosowania. Dlatego też decyzja, który z nich jest lepszy, powinna być podejmowana indywidualnie, z uwzględnieniem specyfiki gospodarstwa i potrzeb konkretnej uprawy. Właściwie wykorzystane, zarówno obornik, jak i gnojowica, mogą przyczynić się do zrównoważonego rozwoju rolnictwa, dbając jednocześnie o środowisko naturalne.
Tekst: Michał Ośko
Fot. M.Wasak
