Dlaczego warto wiedzieć jak najwięcej o glebie i dbać o jej dobrą kondycję? Nasze wydawnictwo jest jednym z partnerów unijnego projektu nauki obywatelskiej ECHO, realizowanego w ramach programu Horyzont Europa. O jego realizacji opowiada Monika Witek, koordynatorka projektu ECHO w Polsce.
Skąd udział firmy medialnej w projekcie badawczo-rozwojowym?
Na początku 2023 roku liderki z Uniwersytetu w Bolzano, we Włoszech zwróciły się do nas z propozycją przystąpienia do interesującej międzynarodowej inicjatywy. Przede wszystkim, zaproponowano nam koordynację wszelkich działań komunikacyjnych dużego projektu, na co chętnie się zgodziliśmy. Zaprojektowaliśmy cały wizerunek projektu, wszystkie grafiki, materiały promocyjne, stworzyliśmy stronę www projektu i na bieżąco ją aktualizujemy, prowadzimy kampanię komunikacyjną w mediach społecznościowych, wydajemy newsletter. Jest to szansa na zdobycie nowych doświadczeń w naszej medialnej działalności. Wkrótce jednak okazało się, że jesteśmy jedynym partnerem z Polski, a nawet z naszej części Unii Europejskiej i powierzono nam kolejne zadanie. Przyjęliśmy je nie bez obaw, bo nie jest łatwe.
Zanim powiemy o szczegółach tego zadania, proszę przybliżyć nam sam projekt i jego cele.
ECHO to jeden z projektów europejskiej Misji dla Gleby, który jest realizowany w ramach unijnego programu Horyzont Europa. Jest wyjątkowy wśród projektów badawczo-rozwojowych, bo jest realizowany w ramach nauki obywatelskiej (citizen science). Oznacza to, że jego sukces uzależniony jest od zaangażowania obywateli-wolontariuszy, którzy włączą się w zadania. Członkami konsorcjum projektu jest 16 podmiotów z 9 europejskich państw. Nadrzędnym celem projektu jest zainteresowanie obywateli, czyli nas wszystkich, wartością i kondycją gleby. Naukowcy obywatelscy z całej Unii Europejskiej i Szkocji włączają się w badanie gleby i dostarczanie danych o niej do ogólnie dostępnej europejskiej bazy.
Dlaczego ta wiedza jest ważna?
Gleba to podstawa życia na ziemi. Od jej kondycji zależy nie tylko produkcja żywności, ale dobrobyt każdego człowieka. Jest źródłem wody i siedlisk dla miliardów organizmów. Gleba jest także źródłem wiedzy o przeszłości, przez co jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego. Jest niestety nieodnawialnym zasobem i dlatego wymaga naszej szczególnej troski. Utworzenie się na powierzchni 2,5 cm wierzchniej warstwy gleby może zająć ponad 500 lat. Jej degradacja jest coraz większym problemem na całym świecie i może mieć poważne konsekwencje dla naszej planety, takie jak zmniejszone plony, zwiększona emisja gazów cieplarnianych i zmniejszona różnorodność biologiczna.
Misja dla Gleby, w ramach której realizowany jest nasz projekt, uznaje pilną potrzebę badań i innowacji w celu ochrony i przywrócenia zdrowia gleby. Osiągnięcie tego ambitnego celu wymaga wiedzy i świadomości na temat znaczenia długoterminowego zdrowia gleby, jego wartości i wyzwań. Poprzez współpracę w całej Europie misja ma na celu przejście na zdrowe gleby do 2030 roku.
Jakie zadanie mamy do wykonania w Polsce?
Wraz z naszymi wolontariuszami mamy zebrać i zbadać 1200 próbek gleby i przekazać dane o niej do repozytorium. Będzie to część z 16 500 próbek zbieranych w ramach projektu. Podczas pobierania próbek będziemy badać jej strukturę i teksturę, pH, zawartość substancji organicznej, zanieczyszczeń fizycznych. Będziemy dostarczać informacji o otoczeniu z jakiego próbka została pobrana, fotografując je. A wszystko przy użyciu prostej aplikacji na smartfon, która poprowadzi nas przez wszystkie kroki. Każda osoba uczestnicząca w pobieraniu próbek otrzyma od nas zestaw służących do tego prostych narzędzi. Część badań zostanie przeprowadzona w specjalistycznym laboratorium, do którego my, jako organizatorzy akcji dostarczymy zebrane próbki. Dane z badań będą dostępne dla każdej osoby uczestniczącej w projekcie, która będzie mogła śledzić losy swojej próbki i pozna jakość gleby w swoim otoczeniu. Skorzystają z nich także wszyscy użytkownicy gleby, rolnicy, właściciele gruntów, leśnicy, naukowcy, firmy rolnicze. Osoby decydujące o tym, jak należy korzystać z gleby, aby pozostała w dobrej kondycji dla następnych pokoleń.
To rzeczywiście ambitne zadanie, jak to będzie wyglądało organizacyjnie?
Naszymi „prawymi rękami” w tym procesie są Ambasadorzy ECHO. To osoby, które mają możliwość dotarcia do grup wolontariuszy i przeszkolone przez nas, przekażą swojej grupie zasady i narzędzia do pobierania próbek. Zachęcamy do zgłaszania się jako Ambasador ECHO liderów społeczności lokalnych, sołtyski, sołtysów, liderki Kół Gospodyń Wiejskich, nauczycieli. Szczególnie zależy nam na osobach mieszkających na obszarach wiejskich. Chociaż jest to wolontariat, staramy się zrekompensować uczestnikom poświęcony czas, przed wszystkim poprzez promocję Ambasadorów i naukowców obywatelskich w naszych mediach, pamiątkowe certyfikaty czy drobne upominki. Zgłaszać się można poprzez stronę projektu https://echosoil.eu/pl/ w sekcji „Dołącz do nas” oraz przez adres mailowy: ambasador@echosoil.eu
Mamy nadzieję, że każdy uczestnik projektu ECHO, będzie miał satysfakcję, że przyczyni się do takiego traktowania gleby, abyśmy mogli z jej zdrowych zasobów korzystać jeszcze przez kolejne stulecia.
