Badania prowadzone w ramach programu Horyzont Europa pomagają truskawkom i malinom zwiększyć ich właściwości prozdrowotne oraz odporność na zmiany klimatyczne.
Supermarkety w całej Europie oferują regularnie szeroki wybór truskawek, malin i jagód – nawet w środku zimy – więc łatwo to uznać za coś oczywistego. Jednak pomimo pozornie nieograniczonych dostaw na półki sklepowe sektor jagodowy na całym świecie stoi przed poważnym zagrożeniem: coraz bardziej nierównymi warunkami uprawy wywołanymi zmianami klimatycznymi. W rezultacie jagody są bardziej podatne na szkodniki, choroby i susze. Kilka projektów realizowanych przy wsparciu programu Horyzont Europa próbuje rozwiązać te problemy.
Projekt o nazwie BreedingValue https://breedingvalue.eu/ koncentruje się na plazmie zarodkowej: nasionach, roślinach i częściach roślin przydatnych w hodowli, badaniach i ochronie roślin.
„Celem projektu jest identyfikacja najlepszych źródeł genetycznych, szczególnie pod względem odporności na choroby, brak wody, zdolności adaptacyjnych, zawartości cukru i aromatu” – powiedział profesor Bruno Mezzetti. Ekspert w dziedzinie hodowli roślin owocowych i biotechnologii na Politechnice w Marche we Włoszech, kieruje projektem dofinansowanym ze środków UE, mającym na celu zwiększenie różnorodności genetycznej uprawianych truskawek, malin i borówek amerykańskich w celu nadania im większej odporności, przy jednoczesnym zachowaniu ich cech – smaku, konsystencji i zapachu – pożądanych przez konsumentów.
Owoce jagodowe są doskonałym źródłem witamin, minerałów i składników odżywczych, odgrywają kluczową rolę w zdrowej diecie i zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia, cukrzycy, starzenia się i raka. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa Światowy rynek samych truskawek w 2020 r. był wart około 14 miliardów euro, z czego udział Europy szacowano na około 3,5 miliarda euro. Od tego czasu rynek się rozrósł. Kwestią problematyczną jest to, w jaki sposób unijny sektor jagodowy może zaspokoić rosnący popyt konsumentów.
Według Eurostatu w 2022 r. UE wyprodukowała 700 000 ton owoców jagodowych. Na szczycie listy znalazły się truskawki, odpowiadające za około połowę całkowitej produkcji jagodowych w UE, a za nimi plasują się maliny i porzeczki. Głównym producentem truskawek w UE jest Hiszpania z udziałem przekraczającym 25%, a za nią plasują się Polska i Niemcy.
Jagodowe, choć słodkie i pożywne, są również bardzo łatwo psujące się. Głównym wyzwaniem jest zapewnienie, że zostaną dostarczone w dobrym stanie i nie zepsują się przed spożyciem. W tym miejscu pojawia się kolejny projekt finansowany przez UE. W ramach projektu o nazwie FRIETS https://friets.eu/ naukowcy opracowują techniki suszenia owoców, które pomagają zachować substancje bioaktywne znajdujące się w truskawkach, malinach i jeżynach – naturalne przeciwutleniacze i związki przeciwdrobnoustrojowe, które mają udowodnione korzyści zdrowotne i wydłużają okres przydatności jagód do spożycia.
W ramach projektu FRIETS opracowywane są także sposoby konserwowania jagód za pomocą jadalnych powłok na bazie wodorostów, aby uniknąć opakowań z tworzyw sztucznych.
